پاسخ صادق هدایت به تقی‌زاده درباره‌ی «ایران و زبان پارسی»

چکیده (برگرفته از وب‌سایت «پارسی انجمن»): صادق هدایت نه تنها پایه‌گذارِ داستان‌نویسیِ نوینِ در زبانِ پارسی بود که پارسیگ‌دانی (پهلوی‌دانی) برجسته نیز به شمار می‌رفت که نبیگهایی چند از پارسیگ به پارسی گزارده بود. وی که جانی ایرانی و دانشی فراخ داشت در پاسخِ سید حسن تقی‌زاده که سخن از برتریِ به کارگیریِ واژه‌های عربی در پارسی رانده بود چنین گفته است:

گفته‌ی تقی‌زاده: «گذاشتن کلمه‌ی فارسی‌الاصل مسلم نامأنوس نیز به جای فارسی عربی‌الاصل جایز نیست. چون که لغات عربی در اثر استقرار هزارساله حق توطن مشروع پیدا کرده(‌!) … اگر باید برای معانی دیگری که نه فارسی و نه عربی معروف دارد کلماتی وضع کنیم باید لغات عربی مأنوس‌تر و سهل‌تر را که در مصر و سوریه معمول است بر لغات فارسی غیرمأنوس ترجیح بدهی(!)»

پاسخِ هدایت: «جای تعجب است لغات فارسی که چندین هزار سال پیش از اختراع زبان عربی در این آب‌وخاک رایج بوده و مردم بیشتر به آن آشنا هستند تکفیر و تبعید می‌شوند و حق توطن ندارند! پیشنهاد دیکتاتورمآبانه‌ی غریبی است که در دنیا سابقه ندارد. اگر به جرم این است که روزگاری ایران از عرب شکست خورده باید زبان خود را فراموش بکند پس ایران از یونان و مغول هم شکست خورده است از این قرار چرا نباید اصالت زبان آنها را حفظ بکند؟! مثلا چرا اسم ماههای ترکی را دوباره رواج ندهیم و یا برای اصطلاحات علمی و فنی خودمان مستقیما از لغات یونانی استفاده نکنیم؟! اگر به علت مذهب است باید ببینیم کدام ملت مترقی قبل از ما این شیوه را به کار بسته و به نتیجه رسیده تا ما هم تقلید از او بکنیم. مللی که زبان مادری خود را از دست داده‌اند همه‌ی آنها نابود و مضمحل گردیده‌اند. اما ملل اروپایی هم به علت این که مسیحی می‌باشند هیچ وقت حاضر نیستند عادات و رسوم و زبان یهودیان زمان حضرت عیسی را به کار برند.»

 

دانلود

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *