تمغاها، رمزگان استپ‌ها: علائم هویت و نوشتار در میان ایرانیان باستان

هرچند موضوع این مقاله به دانش کلی ما از تاریخ باستانی اوراسیا مربوط می‌شود، اما با مسئله‌ای سروکار دارد که به‌ندرت خارج از گفتارهای تخصصی پژوهشی بدان پرداخته شده است. تمرکز این مقاله بر مجموعه‌ای خاص و عجیب از علائم است ــ علائم هویتی ــ که طی سده‌ها (و نیز امروزه) نزد جمعیت‌هایی گوناگون در هر دوره و هر ناحیه‌ی دنیا مورد استفاده بوده‌اند و هنوز هم مورد استفاده‌اند: اگر بخواهیم خود را صرفاً به پهنه‌ی اوراسیایی محدود کنیم، می‌توانیم از ایرانیان و ترک‌ها، سلتی‌ها و وایکینگ‌ها نام بریم که طی سده‌ها ابداعات گسترده‌ای را در زمینه‌ی علائم هویتی خود داشته‌اند. استفاده از نشان‌های خانوادگی یا دودمانی حتا همین امروز هم کماکان به‌عنوان نوعی آرم و نشانه در میان اشراف اروپایی مرسوم است.

در این مقاله به‌طور خاص با علائم هویتی مورد استفاده‌ی ایرانیان باستان سروکار خواهیم داشت، ایرانیانی که از اواخر عصر آهن تا روزگاران پیشااسلامی در منطقه‌ای وسیع، از اروپای شرقی [کنونی] تا قلب مغولستان [کنونی] پراکنده بوده‌اند. هرچند، این مقاله، بر آن نیست تا رد و اثر چنان علائمی را طی ادوار مهم تاریخی (معمولاً شامل امپراتوری‌های هخامنشی، اشکانی، و ساسانی) پی بگیرد. در عوض، این نوشته درباره‌ی کاربردهای این علائم و دلالت‌های اجتماعی‌شان، خاصه رابطه‌ی آنها با نوشتار بحث می‌کند (موضوعاتی روش‌شناختی که عموماً موضوع پژوهش‌های انسان‌شناسان و نشانه‌شناسان‌اند)، و به کندوکاو در چند سرفصل خواهیم پرداخت که شایسته‌ی پژوهش‌های بیشتری در آینده‌اند.

دانلود مقاله

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *