در سده‌ی هشت پیش از میلاد، جنگاورانِ سکایی در تعقیبِ کیمری‌ها، از دشت‌ها و استپ‌ها به سوی جنوب، رو به خاور نزدیک و نواحی شمالیِ ایران تاختند. آنها در 630 پیش از میلاد کیمری‌ها را شکست دادند و در این فرایند قلمروی مادهای نیرومند را نیز از آن خود کردند، مادهایی که از لحاظ قومی و زبانی خویشاوندانِ ایرانیِ سکاها به شمار میآمدند. سکایی‌ها با آشوری‌ها پیمان بستند و در شرق مدیترانه تا مصر به نبرد پرداختند. سپس‌تر، وقتی در حدود 585 پیش از میلاد سکاها از مادها شکست خوردند، به سوی شمال پَس نشستند و در استپ‌های شمالی قفقاز و استپ پونتیک‌ـ‌کاسپی در شمال دریای سیاه استقرار یافتند. سکاها و خویشاوندانشان امپراتوری پهناوری بنا کردند که از اوراسیای مرکزی تا چین گسترش یافته بود، و بیشترِ بخش‌های شهرنشینِ آسیای میانه را نیز دربرمی‌گرفت؛ آنان به دلیلِ دادوستدشان با این مردمان، بسیار ثروتمند شده بودند.
از اینرو، سکاییان و دیگر گویشوَرانِ ایرانیِ شمالی در همان زمانی بر اوراسیای مرکزی استیلا یافتند که خویشاوندانِ جنوبیشان، مادها و پارسیان، به امپراتوریِ وسیعی شکل دادند که ناحیهی غرب ایرانِ کنونی و نیز عراقِ امروزی را شامل می‌شد. گرچه سکایی‌ها شدیداً پراکنده بودند، و احتمالاً بر اثر تصرفِ کشورهای پرجمعیت و پررونق آسیای میانه ـ بلخستان، سغدیانا، و دیگرها ـ توسط پارسیان [ایرانیان] رو به سستی نهادند، لیک آنها و دیگر خویشاوندانِ ایرانیزبانِ شمالی‌شان از جمله شاخه‌ی ایرانیان شرقی، یعنی سکاهای شرقی، تا سده‌های بسیار کماکان فرمانروای بیشترِ اوراسیای مرکزی ماندند.
